مذاكرات و پيمانهاي دسته جمعي كار
ماده139-
هدف از مذاكرات دسته جمعي ، پيشگيري و يا حل مشكلات حرفهاي يا شغلي و يا
بهبود شرايط توليد يا امور رفاهي كارگران است كه از طريق تعيين ضوابطي
براي مقابله با مشكلات و تامين مشاركت طرفين در حل آنها و يا از راه تعيين
و يا تغيير شرايط و نظاير اينها، در سطح كارگاه، حرفه و يا صنعت ، با
توافق طرفين تحقيق مي يابد. خواستهاي طرح شده از سوي طرفين بايد متكي به
دلايل و مدارك لازم باشد.
تبصره1- هر موضوعي كه در روابط كار متضمن
وضع مقررات و ايجاد ضوابط از طريق مذاكرات دسته جمعي باشد ، ميتواند موضوع
مذاكره قرار بگيرد، مشروط بر آنكه مقررات جاري كشور و از جمله سياستهاي
برنامهاي دولت ، اتخاذ تصميم در مورد آنها را منع نكرده باشد. مذاكرات
دسته جمعي بايد بمنظور حصول توافق و حل و فصل مسالمت آميز اختلافات با
رعايت شئون طرفين و با خودداري از هر گونه عملي كه موجب اختلاف نظم جلسات
گردد، ادامه يابد.
تبصره2- در صورتي كه طرفين مذاكرات دسته جمعي موافق
باشند، مي توانند از وزارت كار و امور اجتماعي تقاضا كنند شخص بيطرفي را
كه در زمينه مسائل كار تبحر داشته باشد و بتواند در مذاكرات هماهنگي ايجاد
كند، بعنوان كارشناس پيمانهاي دسته جمعي به آنها معرفي نمايد. نقش اين
كارشناس كمك به هر دو طرف در پيشبرد مذاكرات دسته جمعي است .
ماده140-
پيمان دسته جمعي كار عبارت است از پيمان كتبي به منظور تعيين شرايط كار
فيمابين يك يا چند ( شورا يا انجمن صنفي و يا نماينده قانوني كارگران) از
يك طرف و يك يا چند كارفرما و يا نمايندگان قانوني آنها از سوي ديگر و يا
فيمابين كانونها و كانونهاي عالي كارگري و كارفرمايي منعقد ميشود.
تبصره-
در صورتي كه مذاكرات دسته جمعي كار منجر به انعقاد پيمان دسته جمعي كار
شود بايد متن پيمان در سه نسخه تنظيم و به امضاء طرفين برسد. دو نسخه از
پيمان در اختيار طرفين عقد پيمان دسته جمعي قرار گرفته و نسخه سوم ظرف سه
روز در قبال اخذ رسيد و به منظور رسيدگي و تائيد، تسليم وزارت كار و امور
اجتماعي خواهد شد.
ماده141- پيمانهاي دسته جمعي كار هنگامي اعتبار قانوني و قابليت اجرائي خواهند داشت كه:
الف - مزاياي كمتر از آنچه در قانون كار پيش بيني گرديده است در آن تعيين نشده باشد.
ب - با قوانين و مقررات جاري كشور و تصميمات و مصوبات قانوني دولت مغاير نباشد.
ج - عدم تعارض موضوع يا موضوعات پيمان با بندهاي الف و ب ، به تائيد وزارت كار و امور اجتماعي برسد.
تبصره1-
وزارت كار و امور اجتماعي بايد نظر خود در مورد مطابقت يا عدم تطابق با
بندهاي الف و ب مذكور در اين ماده را ظرف 30 روز به طرفين پيمان كتبا"
اعلام نمايد.
تبصره2- نظر وزارت كار و امور اجتماعي در مورد عدم
مطابقت مفاد پيمان جمعي با موضوعات بندهاي الف و ب بايد متكي به دلايل
قانوني و مقررات جاري كشور باشد. دلايل و موارد مستند بايد كتبا" به طرفين
پيمان ظرف مدت مذكور در تبصره يك همين ماده اعلام گردد.
ماده142- در
صورتي كه اختلاف نظر در مورد مواد مختلف اين قانون و يا پيمانهاي قبلي و
يا هر يك از موضوعات مورد درخواست طرفين براي انعقاد پيمان جديد، منجر به
تعطيل كار ضمن حضور كارگر در كارگاه و يا كاهش عمدي توليد از سوي كارگران
شود، هيات تشخيص موظف است بر اساس درخواست هر يك از طرفين اختلاف و يا
سازمانهاي كارگري و كارفرمايي ، موضوع اختلاف را سريعا" مورد رسيدگي قرار
داده و اعلام نظر نمايد.
تبصره- در صورتيكه هر يك از طرفين پيمان دسته
جمعي نظر مذكور را نپذيرد ، مي تواند ظرف مدت ده روز از تاريخ اعلام نظر
هيات تشخيص ( موضوع ماده158) به هيات حل اختلاف مندرج در فصل نهم اين
قانون مراجعه و تقاضاي رسيدگي و صدور راي نمايد. هيات حل اختلاف پس از
دريافت تقاضا فورا" به موضوع اختلاف در پيمان دسته جمعي رسيدگي و راي خود
را نسبت به پيمان دسته جمعي كار اعلام مي كند.
ماده143- در صورتيكه
پيشنهادات هيات حل اختلاف ظرف سه روز مورد قبول طرفين واقع نشود. رئيس
اداره كار و امور اجتماعي موظف است بلافاصله گزارش امر را جهت اتخاذ تصميم
لازم به وزارت كار و امور اجتماعي اطلاع دهد. در صورت لزوم هيات وزيران
ميتواند مدام كه اختلاف ادامه دارد ، كارگاه را به هر نحوي كه مقتضي بداند
به حساب كارفرما اداره نمايد.
ماده144- در پيمان هاي دسته جمعي كار كه
براي مدت معين منعقد مي گردد ، هيچيك از طرفين نمي تواند به تنهايي قبل از
پايان مدت ، درخواست تغيير آنرا بنمايد ، مگر آنكه شرايط استثنائي به
تشخيص وزارت كار و امور اجتماعي اين تغيير را ايجاب كند.
ماده145- فوت
كارفرما و يا تغيير مالكيت از وي ، در اجراي پيمان دسته جمعي كار موثر نمي
باشد و چنانچه كار استمرار داشته باشد، كارفرماي جديد قائم مقام كارفرماي
قديم محسوب خواهد شد.
ماده146- در كليه قراردادهاي انفرادي كار، كه
كارفرما قبل از انعقاد پيمان دسته جمعي كار منعقد ساخته و يا پس از آن
منعقد مي نمايد، مقررات پيمان دسته جمعي لازم الاتباع است ، مگر در مواردي
كه قراردادهاي انفرادي از لحاظ مزد داراي مزاياي بيشتر از پيمان دسته جمعي
باشند.